Psikolojide anksiyete olarak bilinen kaygı, tehlikeli durumlarda, “vücuda meydan okumaya hazır olması gerektiğini haber veren” sinyaldir. Doğal ve gerekli olan kaygı hissedilmeye başlandığında nefes alış verişi ve kalp atışı hızlanarak kaslara daha fazla oksijen gitmesi sağlanmaktadır. Böylece vücut, tehlikeli durumlara kendini hazırlamış olmaktadır. Tehlikeli durumların farkına varmak gerektiğinde kişi bu dürtüyle tetikte beklemektedir. Doğal anksiyete olarak adlandırılan bu dürtü sayesinde, trafikte yaşanacak herhangi bir tehlikeli durumda direksiyona ani müdahale etme, sınavda daha iyi performans sergileme gibi durumlara yardımcı olmaktadır. Aslında kaygılanmak, günlük hayatta sorunlarla baş edebilmek ve hayati durumlarla karşılaşıldığında hızlı karar verebilmek için gereklidir.
Anksiyete bozukluğu ise kaygı duygusunun bir tehlike yokken kendini göstermesi, uzun süre devam etmesi ve çok güçlü hissedilmesidir ki böyle bir durum söz konusuysa tedavi gereklidir. İleri derecede anksiyete bozukluğu kişileri fazlasıyla rahatsız edebilmekte ve günlük hayattaki işlevlerini yerine getirmesini zorlaştırabilmektedir. Kaygı bozukluğu yaşayan kişinin, sosyal yaşamında başka kişilerle olan ilişkileri de olumsuz etkilenmektedir.
Anksiyetesi olan kişiler çoğu zaman endişeyi yoğun bir şekilde hissettiklerinin farkındadır. Ancak kendilerini kontrol edemez ve sakinleşemez. Durum bu seviyeye ulaştığında kişilerin sağlıklı bir hayat sürebilmesi için tedavi olması gerekmektedir.
- Gergin, kaygılı, sıkıntılı olmak,
- Toplum içinde çekingen kalmak,
- Dikkat ve konsantrasyon güçlüğü,
- Sürekli kötü bir şeyler olacak düşüncesi,
- Uykuya dalamama ve sık sık uyanma,
- Yorgunluk,
- Baş ve kas ağrıları,
- Tahammülsüzlük,
- Bulantı,
- Odaklanmakta güçlük,
- Ellerde titreme,
- Panik duygusu,
- Terleme,
- Sıcak basması önemli belirtilerdir
Kaygı bozukluklarının nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Ancak en yaygın görülen kaygı bozukluğu nedenleri arasında travma yaratan olayların ve genetik faktörlerin olduğunu söylemek mümkündür.
Kaygı bozukluklarına neden olan bazı durumlar şunlardır:
Çocukken yaşanılan negatif olaylar,
Travmalar,
Anksiyete bozukluğu teşhisi konulan bir yakınınızın olması,
Boşanmak,
Ekonomik olarak zor durumda olmak,
Stresli bir iş hayatınızın olması,
Büyük korku yaşamamıza sebep olan bir olayla veya durumla karşılaşmak,
Yaygın Kaygı Bozukluğu: Yaygın kaygı bozukluğu olan kişiler bir olaya ya da duruma karşı olayın gerçekliğine oranla aşırı ve sürekli olarak kaygı ve endişe hissederler.
Panik Atak: Panik atak kişilerin ortada ciddi bir sebep yokken hissettikleri aşırı korku ve panik hissidir.
Fobiler: Fobiler kişilerin bir nesne, bir canlı ya da bir duruma karşı duydukları yoğun korkulardır.
Obsesif Kompulsif Bozukluklar: Obsesif Kompulsif bozukluğu olan kişiler kaygı hissi veren durumlardan kurtulmak için yineleyici davranışlarda bulunurlar. Kendilerine ait değişik davranış kalıpları geliştirirler.
Sağlık Sorunlarına Bağlı Kaygı Bozuklukları: Fiziksel bir sağlık sorunun ardından kişilerde ortaya çıkan o hastalığı tekrar geçirmekle ilgili sürekli olarak kaygı duymak kaygı bozukluğu yaratmaktadır.
Sosyal Kaygı Bozukluğu(Sosyal fobi): Sosyal kaygı bozukluğu kişiler kendilerini ifade edemeyeceklerini, küçük düşürüleceklerini düşünerek kalabalık ortamlara girmek istemezler. Toplum içinde konuşmak, yeni insanlarla tanışmak onlar için epey zordur.
Seçici Konuşmazlık (Mutizm): Bu kaygı bozukluğu çocuklarda görülmektedir. Seçici konuşmazlık bozukluğu olan çocukların konuşmalarında fiziksel olarak bir problem yoktur. Genellikle aileleriyle iletişim kurabilen çocuklar, yaşıtlarıyla ya da çevresindeki insanlarla konuşmazlar.
Ayrılık Kaygısı Bozukluğu: Ayrılık kaygısı bozukluğu çocuklarda görülen, çocukların anne ve babalarından ayrılacaklarına yönelik duydukları derin kaygılardır.
Kaygı bozuklukları, bozukluğun türüne, kişinin yaşamı üzerindeki etkisinin şiddetine ve kişinin diğer öznel durumlarına göre sadece psikoterapiyle tedavi edilebileceği gibi, psikoterapiye eşlik eden ilaçlar kullanılarak da tedavi edilebilir. Yaygın anksiyete-kaygı bozukluklarının çoğunun tedavisi için kullanılan en yaygın psikoterapi yaklaşımı bilişsel davranışçı psikoterapidir.
